Bron: De Tijd, 24/2/2018

Sommigen onder ons zijn graag actief bezig met hun vermogen: ze beleggen zelf in aandelen of obligaties en volgen de beurzen op de voet. Anderen bekijken het meer van op afstand en laten het werk liever over aan professionelen. Voor die laatste groep kunnen beleggingsfondsen een uitkomst bieden. Welke fondsen er zijn, hoe u ze kiest en koopt, en welke risico’s en belastingen er aan vasthangen, daar gaat de Fondsenbijbel over. Over dat nieuwe handboek, dat begin maart verschijnt, voelden we de auteurs Gert Bakelants en Frank De Mol, respectievelijk hoofdredacteur en adjunct-hoofdredacteur van De Belegger, aan de tand.

Waarom schrijven twee aandelenanalisten pur sang een boek over fondsen?

Gert Bakelants: ‘Omdat wij heel goed beseffen dat slechts een beperkt deel van de mensen interesse en tijd heeft om zelf een gepaste aandelenportefeuille samen te stellen. Als bepleiters van een volkskapitalisme bereiken wij met De Belegger en de Beursbijbel maar een relatief klein deel van de bevolking. We willen ook al die andere mensen – het overgrote deel van de bevolking – bereiken. Iedereen moet kunnen genieten van de vruchten van het ondernemersleven en we willen daarbij helpen. Zij kunnen dat alsnog op een gespreide manier via fondsen.’
Gert Bakelants en Frank De Mol

Voor wie niet rechtstreeks in aandelen belegt, adviseert u dat via fondsen te doen?

Bakelants: ‘Zeker, en dat kan zelfs een en/en-verhaal zijn. Uiteraard om in tijden van negatieve reële rentes er toch op vooruit te gaan, maar ook uit noodzaak. Wie niet blind is voor de realiteit beseft dat de toelage van Vadertje Staat vanaf de pensioengerechtigde leeftijd niet zal volstaan om zijn levensstandaard op peil te houden. Zeker in de wetenschap dat ook de kosten van onze verzorgingsstaat uit hun voegen barsten. Mensen zullen mettertijd wellicht een groter deel daarvan zelf moeten dragen. En niet te vergeten: we leven veel langer. Dat is positief als dat in goede gezondheid kan, maar het is alleszins een (kosten)factor om rekening mee te houden. Enige voorzienigheid is daarom belangrijk.’

Doen bankiers en makelaars hun job dan niet goed?

Bakelants: ‘Best wel, wat dat betreft trekken we zelfs aan hetzelfde koord. Als zij met fondsen alsnog de mensen naar de beurs loodsen, dan is dat een goede zaak. Wij willen de mensen helpen om goede keuzes te maken. Ook inzake fondsen zijn de meesten immers analfabeet.’

Er zijn ontzettend veel fondsen op de markt – diverse soorten en van tal van aanbieders – zodat het niet eenvoudig is een keuze te maken.

Frank De Mol: ‘Het gamma beleggingsfondsen is inderdaad immens. Het is niet evident om door het fondsenbos de bomen te zien. Als belegger hoor je te weten in welke activa een fonds belegt, hoe het risicoprofiel er uitziet, of het om een kapitalisatie- of een distributiefonds gaat… En ook hoe het met de kosten zit, want daar kun je soms van opkijken. Een fonds met 2 procent jaarlijkse kosten moet meer stijgen dan wanneer er maar 1 procent kosten zijn.’

Bakelants: ‘Ook inzake fondsen is een basis van kennis en inzicht essentieel. Wij willen de mensen met de Fondsenbijbel wapenen, zodat zij niet onbeslagen op het ijs komen. Zodat ze gepaste keuzes kunnen maken en de juiste (en kritische) vragen kunnen stellen. Aan zichzelf in de eerste plaats, maar uiteraard ook aan hun bankier, makelaar of adviseur.’

Stel ik wil in fondsen beleggen, hoe helpt het boek me dan ?

Bakelants: ‘We verzamelden tien essentiële vragen die een duidelijk antwoord vergen alvorens u een fonds koopt. Met die kennis op zak toetsen we vervolgens wat u zelf wil. Want beleggen is voor iedereen anders: iedereen bevindt zich in een andere, unieke situatie en heeft andere wensen. Het boek vertrekt van een twaalftal wensen of behoeftes, met pro’s en contra’s, waarvoor telkens meerdere oplossingen worden uitgewerkt. Om er enkele te noemen: sparen voor je pensioen, duurzaam beleggen, beleggen via een levensverzekering, inspelen op trends, beter presteren dan de markt… De Fondsenbijbel maakt het op die manier mogelijk dat iedereen à la carte zijn vermogen samenstelt, met fondsen als basis en/of aanvulling.’

De aandelenmarkten staan hoog geprijsd, zeker in de VS, maar ook in Europa zijn de waarderingen opgelopen. De jongste tijd zitten de beurzen op een glijbaan en lijkt een correctie bezig. Is het nu wel het goede moment om in fondsen te stappen?

De Mol: ‘Ook voor fondsen is het sterk aangewezen om, wars van alle emoties op de beurs, te spreiden in de tijd. Crisissen worden dan automatisch een kans en mensen hoeven niet wakker te liggen van wat er op de financiële markten gebeurt. We staan in ons boek dan ook stil bij de voordelen van een fondsenspaarplan. Bij een geboorte is dat trouwens een veel betere keuze dan een pamperrekening.’

Bakelants: ‘Het geheim van rendabel beleggen bestaat erin emoties uit te schakelen. Je kunt met fondsen al met 50 euro per maand de beurs in haar geheel kopen. Dan kun je gerust slapen.’

Een van de leuke kanten van fondsen is dat je al met kleine bedragen kunt beleggen. Zijn er nog meer voordelen?

De Mol: ‘Zeker, denk aan de grotere diversificatie van je beleggingen, aan de kosten die procentueel zijn, het professioneel beheer, de toegang tot moeilijk bereikbare markten die bepaalde fondsen bieden… En als je wil verkopen, is er geen tegenpartij nodig – dan wordt het fonds gewoon wat kleiner.’

De Europese regelgeving ter bescherming van de consument is begin 2018 nog maar eens strenger geworden. Is dat een goede zaak?

De Mol: ‘Ja en neen. De fel besproken MiFID II trad op 1 januari in werking en verplicht de verdelers van fondsen om meer transparantie te verschaffen over de kosten die aangerekend worden. Daar kan niemand tegen zijn. Toch zijn er ook minder geslaagde elementen. Voor beleggingsverzekeringen (tak23) is er nu al het KID, het Key Investor Document, een document met essentiële beleggersinformatie. Niets mis mee op zich, maar de rendementen die een fonds in het verleden realiseerde, mogen daarin niet meer opgenomen worden. In plaats daarvan moeten inschattingen van toekomstige prestaties vermeld worden, uitgaande van een gunstig, neutraal, ongunstig en stressscenario. Het klopt dat prestaties uit het verleden geen garantie zijn voor de toekomst, maar ze geven toch een idee over hoe het fonds presteert.’

Spuit u nog meer kritiek in het boek?

De Mol: ‘Waar nodig, zoals op de diverse risicoklassen voor fondsen. Die gaan van 1 tot en met 7, waarbij 1 het laagste risico is en 7 het hoogste. Daar gaan we niet helemaal mee akkoord. De toekenning van de risicoklasse van een fonds gebeurt aan de hand van de schommelingen van de returns over een periode van vijf jaar. De redenering is dat hoe groter deze bewegingen zijn, hoe groter de kans op kapitaalverlies is en dus hoe hoger het risicocijfer. De volatiliteit van een fonds uit het verleden zegt echter niets over de toekomst. Iets dat vandaag weinig risicovol is, kan morgen een veel hoger risico inhouden. Denk maar aan de obligatiebeleggingen die door de historisch lage rente momenteel heel wat risico inhouden.’

Hoe staat het met de fiscaliteit van beleggingsfondsen?

De Mol: ‘De fiscaliteit van fondsen is in België heel complex en onsamenhangend. Waarom is er bijvoorbeeld een verschil tussen bank- en verzekeringsfondsen? Waarom is er een verschil in beurstaks tussen bankfondsen en trackers? We merken dat bij elke begrotingsbespreking de fiscaliteit nog complexer wordt, zoals door het Zomerakkoord van 2017 met de invoering van de taks op effectenrekeningen. Bij het fiscale luik hebben we in het boek dan ook wat langer moeten stilstaan, om alles op een begrijpbare manier uit de doeken te doen. En waar mogelijk geven we uiteraard aan hoe u de fiscale factuur kan drukken.’

Dit artikel werd gereproduceerd met de toestemming van de uitgever, alle rechten voorbehouden.