Bron: Geschreven door Gilles Coens, beleggingsexpert bij MeDirect

2022, een woelig beursjaar

2022 loopt op zijn einde, we zijn nog een aantal weken verwijderd van de feestdagen en op een boogscheut van 2023. 2022 was een woelig beursjaar, overschaduwd door geopolitieke onrusten die de inflatie nog sterker omhoog deden veren. Terwijl China nog steeds onderhevig was en is aan verschillende lockdowns, namen we in de westerse wereld afscheid van de meeste COVID-maatregelen. De economie herstelde zich, maar dit herstel ging gepaard met een torenhoge inflatie. Bevoorradingsproblemen sleepten in 2022 verder aan, en vooral in Europa zorgde de oorlog in Oekraïne ervoor dat onze energieprijzen naar historische hoogtes stegen. Tot op heden blijft alvast het ergste scenario uit. Er treden geen grote afschakelplannen in werking die in Europa nogmaals de economie na COVID lam zouden kunnen leggen.

Centrale banken waren alvast hoofdrolspelers in het economisch verhaal van 2022. Om de inflatie te bestrijden stegen de rentes in zowel de VS als in Europa. In de VS verhoogde de Fed, de Amerikaanse centrale bank, verschillende keren de rente. Deze staat nu op 4%. Dit is haar hoogste beleidsrente sinds januari 2008. De ECB, met wat vertraging op de Fed, verhoogde eveneens haar beleidsrente.  Zo maakte de ECB komaf met jarenlange negatieve rentes. De rente steeg deze zomer van -0,50% naar 0% en later volgden nog twee rentestijgingen van telkens 75 basispunten tot de huidige 1,50%.

De centrale banken deden dus wat ze steeds doen om de inflatie af remmen: een strakker monetair beleid voeren door onder andere de rente te laten stijgen. Vooral de Fed sprak dit jaar klare taal: inflatie moet dalen en de prijsstabiliteit is een prioriteit, ook al heeft dit negatieve gevolgen voor de economie. Dit zorgde in 2022 voor de nodige spanning op de beurzen. De vrees is dat te sterke rentestijgingen een te grote impact zouden hebben op de financieringskost van bedrijven en van gezinnen. De vrees was en is nog steeds dat, op dit tempo, een recessie onvermijdelijk wordt. Komt de recessie er nog of niet, en indien wel, hoe zwaar wordt ze? Als ze er komt, dan is deze recessie reeds door velen van tevoren luid aangekondigd.

2022 was globaal gezien geen goed beursjaar. Ook obligatiebeleggers hebben door 2022 heen weinig reden tot plezier gehad: door stijgende rentes daalde de waarde van obligaties gevoelig. De combinatie obligaties/aandelen binnen een portefeuille zorgde alvast niet voor veel diversificatie met betrekking tot prestaties.

Op naar een najaarsrally om het jaar goed af te sluiten?

Toch waren er een aantal positieve elementen in 2022: bedrijfsresultaten bleven ondanks een zwak ondernemersvertrouwen sterker dan verwacht. Ook de recente bedrijfsresultaten waren over het algemeen beter dan verwacht. In de VS zien we de eerste tekens dat de inflatie op een kantelmoment komt: midden november steeg de Amerikaanse inflatie minder dan verwacht tot 7,7%, voor het eerst in 8 maanden onder de 8%. Ook de werkloosheidcijfers stegen licht. Een hogere werkloosheidgraad klinkt negatief, maar dit is een teken dat de economie de verwachte vertraging heeft ingezet en dat de centrale banken vat krijgen op de inflatie. Opgelet, deze inflatiecijfers zijn nog steeds veel te hoog, maar deze geven de markt hoop dat de Fed bij de volgende renteverhogingen met kleinere sprongen zal doorvoeren. Eind november werd alvast kenbaar gemaakt dat binnen de Amerikaanse centrale bank (Fed) een meerderheid verkiest om over te schakelen naar kleinere renteverhogingen. Het is echter nog onduidelijk tot welk percentage de rente verhoogt en tot welke datum.

Voor een “Fed Pivot” lijkt het echter alvast te vroeg. Bij een Pivot schakelt de centrale bank van een inflatie bestrijdende monetaire politiek naar een politiek die als doel heeft om meer jobs te creëren. Hiervoor lijken de huidige inflatiecijfers nog steeds veel te hoog en de werkgelegenheid nog zeer robuust.

Sinds midden oktober zien we alvast een herstel op een aantal markten.

Zwart: Eurostoxx 50

Oranje: SP500

Blauw: Hang Seng (China Hong Kong)

Groen: FTSE 100 (UK)

Zowel voor Europese als voor Amerikaanse aandelen zorgden de bedrijfsresultaten, en vooral de verwachtingen op lagere inflatie en minder sterk monetair beleid, voor optimisme op de beurzen. De Eurostoxx 50 steeg reeds met 15% ten opzichte van zijn laagste punt in september.Bij eens stijging van 20% zouden we theortisch terug in een “Bull market” zitten. Ook de cijfers van de Amerikaanse vastgoedmarkt waren beter dan verwacht. Niet onbelangrijk aangezien deze sector rentegevoelig is. Het aanbod aan woningen in de VS is beperkt, wat er ook voor moet zorgen dat prijzen stabiel blijven. Wie zich 2009 herinnert, weet alvast dat dalende vastgoedprijzen niet wenselijk zijn.

Ook in China zien we een herstelbeweging als gevolg van een stabilisatie van de vastgoedmarkt, versoepelingen van het monetair beleid en ook de verwachting dat China in de toekomst haar zero-COVID beleid zal versoepelen.

De FTSE 100 is een van de weinige indexen die dit jaar positief presteerde, al gaat het maar om een lichte stijging. Dit heeft de index grotendeels te danken aan haar belangrijke weging, ten opzichte van Europese en Amerikaanse index, aan de  energie- en grondstoffensector. Stijgende grondstoffen- en energieprijzen hebben mijnbouwbedrijven en energiebdrijven alvast naar stevige winsten gestuwd in 2022. Dit is nog meer uitgesproken voor de Braziliaanse beursindex, waar de grondstoffenweging nog belangrijker is.

Hoe houdbaar is dit herstel?

Hierover zijn de meningen verdeeld.  Enerzijds kan bij een minder sterke inflatie de centrale bank het rentegaspedaal wat loslaten (over remmen is er nog geen sprake) en zal de minder agressieve politiek de recessievrees doen afremmen. December is in het verleden namelijk vaak een positieve maand op de beurs, en herschikkingen van portefeuilles zorgen vaak voor een “Santa Rally” in eind december. Bedrijven presteren ondanks alle risico’s goed. Aan de meest positieve zijde is vandaag te horen dat Europa erin slaagde haar energiebevoorrading te verzekeren, en de inflatie lijkt ook te keren.

Anderzijds duiden bepaalde analisten aan dat markten eerder dit jaar inspeelden op de verwachting dat de inflatie ging terugvallen op basis van bepaalde indicatoren. Uiteindelijk leek de inflatie steeds hoger dan de verwachtingen, waardoor centrale bankiers verder bleven ingrijpen door een steeds meer “hawkish” of inflatiebestrijdend beleid te voeren. Vandaag kunnen bijvoorbeeld stijgende loonkosten ervoor zorgen dat deze inflatie wel eens structureler zou kunnen zijn. Ook bedrijfsresultaten zouden in de toekomst toch kunnen teleurstellen, onder andere door de loonkost.

Bepaalde indicatoren wijzen echter nog steeds op een recessie. Het dalende ondernemersvertrouwen is daar één van, maar ook de inversie van de rentecurve kan op een mogelijke recessie wijzen.

De vraag blijft of we in 2023 een recessie krijgen of niet. Zo lang bepaalde indicatoren dit aanduiden, is het alvast te vroeg om hier volmonding neen op te antwoorden. Door de hoge inflatie zijn verdere stappen van centrale banken nog steeds nodig, maar de laatste trends geven hoop dat een “soft landing” van de economie meer kans maakt en dat de recessie misschien lichter zou kunnen uitvallen dan verwacht.

In 2023 wordt beleggen alvast anders. Centrale banken hebben intussen nodige stappen ondernomen om de inflatie te bestrijden, Europa leerde omgaan met het verzekeren van haar energiebevoorrading, en u heeft u ook de kans om opnieuw naar opportuniteiten te zoeken in obligaties. Het einde van negatieve rentes geeft terug perspectief op het opbouwen van een gediversifieerde portefeuille. Hierover alvast meer in ons volgende maandelijks overzicht.